Υπολογιστική Κρυπτογραφία
Περιγραφή εβδομάδας
- Χειμερινό Εξάμηνο 2021-2022
Χειμερινό Εξάμηνο 2021-2022
Διδάσκοντες:
- Στάθης Ζάχος, Καθηγητής (zachos@cs.ntua.gr)
- Άρης Παγουρτζής, Καθηγητής (pagour@cs.ntua.gr)
- Πέτρος Ποτίκας, Ε.Δι.Π. (ppotik@cs.ntua.gr)
Βοηθοί Διδασκαλίας:
- Παναγιώτης Γροντάς, postdoc (pgrontas@gmail.com)
- Γιάννης Παπαϊωάννου, Υ.Δ. (ipap@corelab.ntua.gr)
- Θωμάς Σουλιώτης, Υ.Δ.
Διαλέξεις (έναρξη: 12/10)
- Τρίτη 12:00-14:00, Αμφ. 4, Νέο Κτ. Ηλεκτρολόγων ΕΜΠ & διαδικτυακά
- Παρασκευή 18:00-19:30, Αμφ. 4, Νέο Κτ. Ηλεκτρολόγων ΕΜΠ & διαδικτυακά
Βασική βιβλιογραφία:
[ΖΠΓ]: Ε. Ζάχος, Α. Παγουρτζής, Π. Γροντάς: Υπολογιστική Κρυπτογραφία, Κάλλιπος, 2015.
[LK2]: Jonathan Katz and Yehuda Lindell: Introduction to Modern Cryptography (2nd edition).
[BoSh]: D. Boneh and V. Shoup: A Graduate Course in Applied Cryptography (free draft, κατεβάστε την τελευταία έκδοση)Τρόπος εξέτασης
Η εξέταση του μαθήματος αποτελείται από δύο μέρη: Μέρος Α, με ερωτήσεις θεωρίας, και είναι με κλειστές σημειώσεις και βιβλία και Μέρος Β, ασκήσεις, και είναι με ανοιχτές σημειώσεις και βιβλία.
- Εβδομάδα 11/10-15/10
Εβδομάδα 11/10-15/10
ΤΡΙΤΗ 12/10
- Διαδικαστικά.
- Εισαγωγή.
- Στόχοι της Κρυπτογραφίας.
- Επισκόπηση βασικών λειτουργιών και πρωτοκόλλων.
- Διαδικαστικά.
- Εβδομάδα 18/10-22/10
Εβδομάδα 18/10-22/10
ΤΡΙΤΗ 19/10
- Κλασικά συστήματα (αντικατάστασης, Καίσαρα, Vigenere cipher) και κρυπτανάλυσή τους.
- Δείκτης σύμπτωσης (Coincidence Index).
Slides: Lecture 1 (1-19) (προσωρινά)
Προτεινόμενη μελέτη:
- [ΖΠΓ]: κεφ. 1 (1.1 & 1.2)
- [LK2]: κεφ. 1.2, 1.3
Παρασκευή 22/10
- Τέλεια μυστικότητα κατά Shannon. Ισοδύναμες συνθήκες. Random Shift cipher. One-time pad. Unicity distance.
- Ορισμοί ασφάλειας, υπολογιστική ασφάλεια.
Slides: Lecture 1 (20-31) (προσωρινά)
Προτεινόμενη μελέτη:
- [ΖΠΓ]: κεφ. 1.4, 5.7 (έως 5.7.3, συνοπτικά), 6.3
- [BoSh]: κεφ. 2.2
- [LK2]: κεφ. 2
- Κλασικά συστήματα (αντικατάστασης, Καίσαρα, Vigenere cipher) και κρυπτανάλυσή τους.
- Εβδομάδα 25/10-29/10
Εβδομάδα 25/10-29/10
ΤΡΙΤΗ 26/10
- Κρυπτοσυστήματα ρεύματος, μετάθεσης και γινομένου.
- Ασύμμετρη κρυπτογραφία: κρυπτοσύστημα "σακιδίου" Merkle-Hellman, επίθεση Shamir.
- Εισαγωγή στη θεωρία αριθμών, διαιρετότητα, ΜΚΔ, αλγόριθμος Ευκλείδη
- Εύρεση αντιστρόφου σε αριθμητική υπολοίπων
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29/10
- Αριθμητική υπολοίπων. Θεώρημα Fermat και Euler.
- Κινέζικο Θεώρημα Υπολοίπων (CRT).
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] 2.1, 2.2, 2.3 και [LK2] 7.1, 7.3 [7.3.1, 7.3.3] (συμπληρωματικά)
- Κρυπτοσυστήματα ρεύματος, μετάθεσης και γινομένου.
- Εβδομάδα 1/11-5/11
Εβδομάδα 1/11-5/11
ΤΡΙΤΗ 2/11
- Θεωρία ομάδων, τάξη στοιχείου και ομάδας, κυκλικές ομάδες, γεννήτορες.
- Σύμπλοκα, ομάδα πηλίκο, Θεώρημα Lagrange.
- Έλεγχος πρώτων με θεώρημα του Fermat.
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] 2.4, [LK2] 7.1-7.3 (συμπληρωματικά)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5/11
- Η δομή των ομάδων Z*p και U(Zpq).
- Τετραγωνικά Υπόλοιπα, τετραγωνικές ισοτιμίες, κριτήριο Euler.
- Σύμβολα Legendre και Jacobi.
- Ευεπίλυτα και δυσεπίλυτα αριθμοθεωρητικά προβλήματα.
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] 2.4, [LK2] 7.1-7.3 (συμπληρωματικά)
- Θεωρία ομάδων, τάξη στοιχείου και ομάδας, κυκλικές ομάδες, γεννήτορες.
- Εβδομάδα 8/11-12/11
Εβδομάδα 8/11-12/11
ΤΡΙΤΗ 9/11
- Εισαγωγή στην ψευδοτυχαιότητα, γεννήτριες ψευδοτυχαιότητας
Προτεινόμενη μελέτη: [LK2] 3.3, [BoSh] 3.1 [ΖΠΓ] 5.7ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12/11
- Η γεννήτρια ψευδοτυχαιότητας Blum-Blum-Shub
- Κρυπτοσυστήματα ροής
- Η γεννήτρια RC4
- Καταχωρητές ολίσθησης γραμμικής ανάδρασης (LFSR)
Προτεινόμενη μελέτη: [LK2] 3.6 [BoSh] 3.2, 3.9, 3.10, [ΖΠΓ] 5.7 (έως και 5.7.3) - Εβδομάδα 15/11-19/11
Εβδομάδα 15/11-19/11
ΤΡΙΤΗ 16/11Δεν έγινε μάθημα (εορτασμός Πολυτεχνείου)ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19/11- Κρυπτοσυστήματα τμήματος.
- Δίκτυα Feistel.
- Κρυπτοσύστημα DES, S-boxes, MITM attack.
- Βελτιώσεις: 3-DES, DES-X.
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] 5.1-5.3
- Κρυπτοσυστήματα τμήματος.
- Εβδομάδα 22/11-26/11
Εβδομάδα 22/11-26/11
ΤΡΙΤΗ 23/11- Τρόποι λειτουργίας block ciphers: ECB, CBC, CFB, OFB, CTR.
- Εισαγωγή στο AES
- Block ciphers: σύνοψη
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] 5.3.4, 5.4-5.6
Slides: Lec4 (15-26)ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26/11- Συναρτήσεις κατακερματισμού (εισαγωγή)
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] κεφ. 8.1 - Εβδομάδα 29/11 - 3/12
Εβδομάδα 29/11 - 3/12
ΤΡΙΤΗ 30/11- Συναρτήσεις μονή κατεύθυνσης (one-way functions)
- Επιθέσεις γενεθλίων
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] κεφ. 6.1ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3/12- Επέκταση συναρτήσεων κατακερματισμού Merkle-Damgard
- Δέντρα Merkle
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] κεφ. 8.2-8.3- Εφαρμογές συναρτήσεων κατακερματισμού
- Εβδομάδα 6/12 - 10/12
Εβδομάδα 6/12 - 10/12
ΤΡΙΤΗ 7/12 - RSA
- Κρυπτογραφία Δημοσίου Κλειδιού
- Ορισμός RSA, επιλογή παραμέτρων
- Ασφάλεια RSA και αριθμοθεωρητικά προβλήματα
Διαφάνειες (1-22)ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10/12
Επιθέσεις και ασφάλεια στο RSA
- επίθεση μικρού ιδιωτικού εκθέτη
- ισοδυναμία αποκάλυψης ιδιωτικού εκθέτη με παραγοντοποίηση
- επίθεση κοινού γινομένου
Προτεινόμενη μελέτη εβδομάδας[ΖΠΓ]: Ενότητες 6.1, 6.2, 6.4
[LK2]: Ενότητες 11.1, 11.2, 11.5.1, 11.5.2, 11.5.4, 11.5.6
- Εβδομάδα 13/12 - 17/12
Εβδομάδα 13/12 - 17/12
ΤΡΙΤΗ 14/12
Ασφάλεια RSA
- Aπόδειξη παραγοντοποίησης μέσω ιδιωτικού εκθέτη,
oμοιότητες με έλεγχο πρώτων αριθμών Miller-Rabin - Μοντελοποίηση ασφάλειας
- Δυσκολία διαρροής ενός bit στο RSA (location, parity)
- Έλλειψη ασφάλειας IND-CPA, IND-CCA, malleability στο κλασικό RSA
Διαφάνειες (21-22, 33-40)Σημειώσεις πίνακα για παραγοντοποίηση μέσω ιδιωτικού εκθέτηΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17/12
- Παραλλαγές RSA ασφαλείς ως προς IND-CPA, IND-CCA. Padded RSA, RSA-OAEP
Διαφάνειες (41-51)Προτεινόμενη μελέτη εβδομάδας[ΖΠΓ]: Ενότητες 6.1, 6.2, 6.4
[LK2]: Ενότητες 11.1, 11.2, 11.5.1, 11.5.2, 11.5.4, 11.5.6
- Aπόδειξη παραγοντοποίησης μέσω ιδιωτικού εκθέτη,
- Εβδομάδα 20/12 - 23/12
Εβδομάδα 20/12 - 23/12
ΤΡΙΤΗ 21/12
- Εισαγωγή στον Διακριτό Λογάριθμο: ανταλλαγή κλειδιού Diffie-Hellman.
- Αλγόριθμος Shanks, αλγόριθμος Pohlig-Hellman
- Το κρυπτοσύστημα ElGamal (ορισμός, ασφάλεια, σχέση με CDHP)
Προτεινόμενη μελέτη εβδομάδας
[ΖΠΓ]: Ενότητες 6.5, 9.2, 9.3
[LK2]: Ενότητες 9.2.1, 9.2.2, 11.4.1, 11.4.2, 11.4.4, 13.3
- Εβδομάδα 10/1-14/1
Εβδομάδα 10/1-14/1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14/1
- Διαλογικές αποδείξεις μηδενικής γνώσης
- Σ-πρωτόκολλα
- Μη διαλογικές αποδείξεις μηδενικής γνώσης
- Ηλεκτρονικές ψηφοφορίες
Προτεινόμενη μελέτη εβδομάδας
[ΖΠΓ]: Κεφ. 10, 11.1 (11.1.1 έως 11.1.3)
[BoSh]: Κεφ. 19.4, 19.7 [προαιρετικά: 19.5, 19.6, 19.8]
- Εβδομάδα 17/1-21/1
Εβδομάδα 17/1-21/1
ΤΡΙΤΗ 18/1
- Ψηφιακές υπογραφές: ορισμός - μοντελοποίηση ασφάλειας
- Ψηφιακές υπογραφές RSA, καθολική πλαστογράφηση
- Full Domain Hash RSA, random oracle model
- Ψηφιακές υπογραφές ElGamal και DSA
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] Κεφ. 7 (έως και 7.6.2)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21/1
- Υποδομή δημοσίου κλειδιού (απλή αναφορά), identity-based cryptography, secret sharing, threshold El Gamal
Διαφάνειες (44-71)
- Εισαγωγή στο Bitcoin (transactions, blocks, proof-of-work)
Διαφάνειες
Προτεινόμενη μελέτη: [ΖΠΓ] Κεφ. 9 (9.1 και 9.3), Κεφ. 11 (11.3 και 11.4)